เสน่ห์ 5S เที่ยว OTOP นวัตวิถี ที่บ้านแก้งเรือง

อานุภาพของคำ สามารถแสดงเรื่องราวที่ยิ่งใหญ่ เป็น “คำเดียวสั้นๆ แต่มีความหมาย” ดังที่เพลงบอกไว้  หากไม่ใช่คำว่า “รัก” แล้วจะมีคำใดอีกบ้าง ที่แสดงออกถึงความเป็นไปในสังคมในยามนี้ และหากไม่ใช่คำยอดฮิตอย่าง “ไทยแลนด์ 4.0”  แล้ว เราจะพบคำใดอีกบ้าง

ย้อนไปราว 16 ปี เราคนไทยได้ยินคำว่า “โอทอป” (OTOP) ที่มาจาก One Tambon One Product  “หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์” สั้นๆ ง่ายๆ ได้ใจความ เป็นศัพท์ที่ทำให้ทั่วประเทศไทย เข้าใจตรงกันว่า นี่คือคำที่ใช้เรียกแทน  “สินค้าชุมชน” ซึ่งทำให้เกิดการพัฒนาในอีกหลากมิติ

แต่คำว่าโอทอป ก็อยู่กับเรามานานแล้ว พัฒนามาจนสามารถสร้างมูลค่าเศรษฐกิจได้มากกว่า 1 แสนล้านบาทต่อปี และวันนี้ OTOP ก็ถูกนำมาเชื่อมโยงภูมิปัญญาเข้ากับคุณค่าแห่งท้องถิ่น สะท้อนอัตลักษณ์ที่มากกว่าตัวสินค้า นั่นคือวิถีแห่งผู้คน ผู้สร้าง ผู้รังสรรค์ผลิตภัณฑ์เหล่านั้น

วันนี้เราจึงได้ยินคำว่า “โอทอปนวัตวิถี” ที่ไม่ใช่ส่งเสริมแค่ตัวสินค้าจากชุมชนให้เป็นที่ยอมรับ แต่จะเชื่อมโยงไปถึงวิถีชุมชน ทั้งเรื่องศิลปวัฒนธรรม ประเพณี อาหารการกิน โดยมีการท่องเที่ยวเป็นตัวกลาง ทำให้คนได้เข้าถึงชุมชน สินค้าชุมชน และวิถีชุมชน

ถ้าก่อนหน้านี้ โอทอป คือ การนำของดีจากแต่ละชุมชนออกมานำเสนอในวงกว้าง “เส้นทางทางท่องเที่ยว โอทอปนวัตวิถี” จะทำหน้าที่ดึงให้ของดีและของเด็ดเหล่านั้น นำผู้คนกลับไปยังที่มา พร้อมการพัฒนาด้านสินค้าให้เกิดสิ่งใหม่ที่น่าสนใจยิ่งขึ้น

วันนี้เราเดินทางมายังจังหวัดอุบลราชธานีอีกครั้ง  ในเส้นทางสายอารธรรมอีสานใต้ ในโครงการ ‘หมู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว 8 เส้นทาง 10 หมู่บ้าน’  โดยวันนี้เรามุ่งหน้าออกจากเมืองไปกว่า 100 กิโลเมตร สู่บ้านแก้งเรือง อ.นาจะหลวย   ณ ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวพลาญกงเกวียน อุทยานแห่งชาติภูจองนายอย

“บ้านแก้งเรือง” เป็นหมู่บ้านนอกเขตเทศบาลในตำบลนาจะหลวย ชื่อ “จะหลวย” เพี้ยนมาจากคำว่า “จะรอย” หรือ “จะโรย” ในภาษาส่วย แปลว่า พังพอน เมื่อครั้งที่ชาวบ้านอพยพถิ่นฐานมาตั้งรกราก ปลูกข้าวในพื้นที่นาซึ่งมีจะรวยเป็นจำนวนมาก จึงเรียกพื้นที่นี้ว่า “นาจะรวย” แต่เนื่องจากเป็นภาษาส่วย ชาวบ้านจึงออกเสียงต่อๆ มาเป็น “นาจะหลวย”

วันนี้มีพิธีเปิดโครงการ ‘หมู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว 8 เส้นทาง 10 หมู่บ้าน’ ที่บ้านแก้งเรือง นอกจากจะเป็นจุดเริ่มต้นที่จะบอกว่า ที่บ้านแก้งเรืองนั้นมีอะไรแล้ว ยังเป็นการประกาศให้ชาวบ้านได้ร่วมรับรู้ว่า ถึงเวลาเปิดประตูต้อนรับแขกกันอย่างเป็นทางการ  แม้ที่ผ่านมาจะมีผู้เข้ามาเที่ยวในพื้นที่อยู่บ้าง ครั้งนี้ก็จะเป็นการย้ำให้ชัดขึ้นว่า การเป็นเจ้าบ้านที่ดี ไม่เพียงแต่มีของดีอยู่ในบ้านเท่านั้น

และนี่คือกระบวนการ 5 เสน่ห์ 5S ที่เราได้รับทราบมาว่า เป็นเส้นทางการพัฒนาชุมชนในเส้นทางท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี

Smile

ภาพของรอยยิ้มตั้งแต่เราได้พบกับ ชาวบ้านและเด็กๆ จากหมู่บ้านแก้งเรือง น่าจะบอกได้ว่า นี่คือด่านแรกของความประทับใจ ที่ทุกคนจะได้พบเจอ และรอยยิ้มของที่นี่ยังเป็นเอกลักษณ์ จากท่าประกอบรอยยิ้ม “หมากจองบาน” ที่ทำออกมาแล้วแสดงถึงความเบิกบานจริงๆ เรียกความสดใสให้กับทุกคนที่ได้พบเจอ

Story  

เรื่องราวหรือเรื่องเล่าในท้องถิ่น เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่หยิบจับมาสร้างความน่าสนใจให้กับนักท่องเที่ยวได้ เช่น ที่มาของคำว่า “นาจะหลวย”  หรือแม้แต่เรื่องราวของคำว่า “ภูจองนายอย” ที่มาจาก ภูเขาที่เต็มไปด้วยต้นจอง และ นายอย ที่มาจำคำว่า “น้ำย้อย” หรือน้ำตกที่ไหลลงมาจากแนวหิน ซึ่งมีให้เห็นอยู่หลายแห่งในอุทยานแห่งนี้

Secret  

ความลับจากประสบการณ์แห่งภูมิปัญญา เป็นอีกเรื่องราวที่สร้างความดึงดูดใจให้ผู้คนเข้ามาร่วมค้นหา โดยที่นี่มีความลับที่น่าสนใจ จากความอุดมสมบูรณ์ของพันธุ์ไม้ที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ นั่นคือ “ต้นสำรอง” หรือ “ต้นจอง” ในภาษาถิ่น โดยชาวบ้านจะนำ “หมากจอง” หรือลูกสำรอง มาแปรรูปเป็นอาหารและเครื่องดื่ม

Surprise   

เสน่หาอันตื่นตาน่าประทับใจที่เราจะพบเจอได้จากบ้านแก้งเรือง มีอยู่หลายแง่มุม ทั้งงานศิลปหัตถกรรมอันประณีต วิถีความเป็นอยู่กับธรรมชาติ ผ่านการแปรรูปอาหารการกิน รวมทั้งมุมมองของธรรมชาติ อย่างที่อุทยานแห่งชาติภูจองนายอย ซึ่งเป็นที่ตั้งของน้ำตกห้วยหลวงอันงดงาม ซึ่งเดินทางเข้าชมได้อย่างสะดวก แต่หากอยากจะเซอร์ไพร้ส์กันมากกว่านั้นที่ด้านล่างของน้ำตก  ก็ต้องเดินลงบันไดลงไปเกือบ 300 ขั้น เหมาะกับคนที่แข้งขาแข็งแรงเท่านั้น

Spirit  

นอกจากความโอบอ้อมอารี มีน้ำใจเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ภายในหมู่บ้านแล้ว ความมีน้ำใจไมตรีต่อผู้มาเยือน ก็เป็นสิ่งที่สร้างความประทับใจให้นักท่องเที่ยวได้

……..

หลังจากได้สัมผัสกับบ้านแก้งเรืองในช่วงเวลาหนึ่งแล้ว พบว่า การท่องเที่ยวในชุมชน โดยเฉพาะชุมชนที่ไม่คุ้นเคยกับเรื่องของการท่องเที่ยวมาก่อน แม้จะไม่สะดวกสบายไปเสียทั้งหมด แต่นั่นคือสัมผัสอันแท้จริงที่เกิดขึ้นตามวิถี เพราะการท่องเที่ยว เป็นเพียงส่วนเสริมของการดำเนินชีวิต  ในทุกๆ วันชาวบ้านยังคงทำนาทำไร่ และสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาเพื่อตอบรับความต้องการของตลาดต่อไป

หากใครได้มาเยือนอุบลราชธานี แล้วมีเวลาขับรถมาที่อำเภอนาจะหลวย สามารถเข้ามาเที่ยวในเขตอุทยานแห่งชาติภูจองนายอยได้โดยสะดวก พร้อมสัมผัสกับวิถีชุมชนของบ้านแก้งเรือง โดยวันนี้คำว่า “โอทอปนวัตวิถี” จะพาเรากลับไปสู่แหล่งที่มาของเรื่องราวดีๆ เหล่านี้

นับเป็นเรื่องราวของแห่ง “ความสุข” คำเดียวสั้นๆ ที่มากล้นด้วยความหมายตลอดกาล เช่นเดียวกับครั้งนี้

“ความสุข” จากความเป็นอยู่ที่ดีของชาวบ้าน “ความสุข” จากเรื่องราวของความประทับใจที่เราได้สัมผัส  

(สอบถามข้อมูลการท่องเที่ยวและผลิตภัณฑ์ของชาวบ้านได้ที่สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอนาจะหลวย จ.อุบลราชธานี โทรศัพท์ 045-307061)