พระปิดตาทรงเทริดมโนราห์ ศิลป์ศรัทธาแดนใต้
ก่อนอื่นต้องบอกว่า “มโนราห์” “มโนรา” หรือ “โนรา” เขียนแบบไหนก็ไม่ถือว่าผิด อาจจะเรียกว่าเป็นชื่อทางการ กับชื่อที่ชาวบ้านเรียกขานกันก็ได้
หลายคนคงรู้จักมโนราห์เป็นอย่างดี เหมือนกับที่รู้จักฟ้อนของทางเหนือ เซิ้งของอีสาน หรือลำตัด ลิเกของภาคกลาง ซึ่งศิลปะแต่ละแขนงย่อมมีครูผู้ถ่ายทอดวิชา หากเป็นมโนราห์ ก็จะเคารพนับถือกันในนาม “ครูหมอโนรา”
“ครูหมอโนรา” เป็นความเชื่อของคนในท้องถิ่นภาคใต้ ที่สืบเชื้อสายมาจากมโนราห์หรือจะเรียกว่าเป็นบรรพบุรุษของโนรา บางบ้านจึงเรียกว่า “ครูหมอตายาย”
ความเชื่ออีกอย่างคือ โนราต้องมีผู้สืบทอด ในตระกูลหนึ่งก็จะมีผู้ที่รับหน้าที่นี้ไป ซึ่งส่วนใหญ่มโนราห์จะอยู่ในสายเลือด จะด้วยความคุ้นเคยหรืออย่างไรก็ไม่อาจทราบได้ แต่ถ้าเป็นลูกหลานโนราแล้ว ต้องมีสักคนหนึ่งที่สามารถรำมโนราห์ได้โดยอัตโนมัติ หรือจะเรียนรู้ก็ใช้เวลาเพียงไม่นาน แต่ส่วนใหญ่ก็จะฝึกกันตั้งแต่เด็ก ๆ เพราะการแสดงแขนงนี้จำเป็นต้องใช้ร่างกายที่มีความยืดหยุ่นสูง
บ้านไหนมีเทริดที่รุ่นตารุ่นยายเคยสวมตอนแสดงมโนราห์ ก็จะนำมาวางบนหิ้ง เมื่อถึงเวลาก็จะมีพิธีไหว้ครูหมอโนรากัน จัดกันยิ่งใหญ่เหมือนงานมหรสพ มีพิธีต่าง ๆ รวมทั้งการแสดง เลี้ยงข้าวเลี้ยงน้ำกันตลอดงาน
“มโนราห์” เป็นศิลปะการแสดงพื้นบ้านภาคใต้อันโดดเด่น เป็นมรดกทางวัฒนธรรมสืบทอดต่อกันมาเป็นเวลายาวนาน ปัจจุบันได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้จากยูเนสโก
บรมครูโนราทางภาคใต้ที่มีชื่อเสียง มีผู้คนให้การเคารพนับถือกันมากคือ “เทพสิงหล” หรือ “ขุนศรีศรัทธา” วัดท่าแค จังหวัดพัทลุง ที่มีความเชื่อกันว่าเป็นผู้สร้างตำนานมโนราห์ให้มีความแพร่หลายมาจนถึงบัดนี้
“พระปิดตาทรงเทริดมโนราห์” เป็นประติมากรรมยุคใหม่ หนึ่งเดียวในเมืองไทย ที่ประยุกต์จากการรวมศิลปะศรีวิชัย รัตนโกสินทร์ และศิลปะร่วมสมัย โดยจำลองท่าปิดตาอธิษฐานลาภ จากความเชื่อว่าด้วยเทพสิงหล ทรงเครื่องกษัตริย์ โดยสวมเทริด (มงกุฎ) ซึ่งชาวใต้โบราณเชื่อว่ามีความศักดิ์สิทธิ์สูง จึงมีความขรึม ขลัง ดังต้องมนต์
นี่คือศิลปะจากความศรัทธา เป็น “พุทธศิลป์” ที่งดงามและทรงคุณค่า “พระปิดตาทรงเทริดมโนราห์” หนึ่งเดียวในเมืองไทย ประดิษฐานอยู่ที่ศาลาโนราพ่อขุนศรัทธา ธรรมสถานเมืองกระบี่ ตั้งอยู่ด้านข้างเขาหน้าชิง บ้านหน้าชิง ต.กระบี่น้อย อ.เมือง จ.กระบี่ เป็นแหล่งท่องเที่ยวเรียนรู้ทางวัฒนธรรมที่น่าสนใจอีกแห่งหนึ่งของภาคใต้
อาจารย์ชัยรัตน์ ด่านวิวัฒนานนท์ ประธานธรรมสถานเมืองกระบี่ ท่านเป็นทั้งศิลปินและบุคคลสำคัญในการดำเนินการสร้างพระพุทธรูปองค์นี้ กล่าวว่า “ธรรมสถานเมืองกระบี่ เป็นดินแดนที่ถูกสร้างให้ขึ้นมาเป็นสถานที่ อนุรักษ์ศิลปะวัฒนธรรม และอารยธรรม ภาคใต้ จังหวัดกระบี่ ตลอดถึงให้เป็นที่ปฏิบัติธรรมและสาธารณะกุศล กิจกรรมวัฒนธรรมประจำภาค ซึ่งสามารถตอบโจทย์ความเป็นศิลปะร่วมสมัยและย้อนยุค หนึ่งเดียวในโลก เพื่อบอกเล่าเรื่องราวความเป็นเมืองกระบี่สืบไป” (facebook : ชัยรัตน์ ด่านวิวัฒนานนท์)
วันนี้คณะเดินทางโดย สมาคมส่งเสริมธุรกิจท่องเที่ยวไทย (สทธธ) นำสมาชิกผู้ประกอบการท่องเที่ยวจากหลายจังหวัด ทั้งภาคกลาง อีสาน เหนือ มาร่วมสักการะพระปิดตาทรงเทริดมโนราห์เพื่อความเป็นสิริมงคล โดยมีอาจารย์ชัยรัตน์ เป็นผู้นำในพิธี สร้างความปลาบปลื้มอิ่มเอมใจให้กับทุกคนเป็นอย่างมาก
ภายในธรรมสถานเมืองกระบี่ ยังจัดแสดงพุทธศิลป์ต่าง ๆ อาทิ พระพุทธรูปโบราณ รวมทั้งงานศิลปะของอาจารย์ชัยรัตน์ที่มีความงดงาม รวมทั้งเทริดโบราณอันเป็นที่เคารพของเหล่าลูกหลานมโนราห์ทั้งหลาย
ปิดท้ายด้วยความน่าประทับใจจากขนมท้องถิ่นใต้ อย่างขนมโค ขนมไข่นกกระทา วุ้นแมงลัก ที่ทางเจ้าบ้านได้พร้อมใจกันทำเพื่อต้อนรับคณะท่องเที่ยวในวันนี้
มากระบี่เมื่อไหร่ ลองแวะมาชื่นชมความงดงามของศิลปะอันทรงคุณค่า ตัวแทนความเชื่อความศรัทธาของลูกหลานชาวใต้และคนจากทั่วทุกสารทิศ มาขอพรพระปิดตาทรงเทริดมโนราห์ เพื่อความเป็นสิริมงคล ที่ถือว่าเป็นอันซีนหนึ่งเดียวในเมืองไทย
