อัลบั้มแจ๊สอันดับ 1 ตลอดกาลของทุกสำนัก และยอดขายอันดับ 1 ตลอดกาล
คอลัมน์ เซาะร่องเสียง
โดย นกป่า อุษาคเณย์
นอกจากตัว Content ที่ไม่มีใครสามารถปฏิเสธได้แล้ว ระบบบันทึกเสียงและคุณภาพแผ่น CD เหมือนนั่งฟังสด ๆ ในห้องอัด เป็นงานที่หยิบมาฟังบ่อย และซื้อซ้ำมากที่สุดชุดหนึ่ง
ผมกำลังพูดถึง Kind of Blue อัลบั้ม Modal Jazz ของ Miles Davis อัลบั้มนี้ออกวางจำหน่ายทั่วโลกเมื่อปลายเดือนเมษายนปี ค.ศ. 1959
ประกอบไปด้วยเพลงจำนวน 6 Tracks ถือเป็น “อัลบั้มสามัญประจำบ้าน” การเดิน Double Bass และ Piano Chord ที่ฟังง่าย และเพลิดเพลินยิ่งนัก
กระทั่งใครที่ไม่พิศวาส Jazz เอาเสียเลยก็ยังฟังได้ และไม่มีข้อโต้แย้ง
อย่างไรก็ดี ตลอดเวลาที่ผ่านมา มีการถกเถียงกันว่า Kind of Blue เหมาะสมหรือไม่กับการได้รับการยกย่อง ว่าเป็น “อัลบั้ม Jazz ที่ดีที่สุดในประวัติศาสตร์ของมวลมนุษยชาติ”
แต่อย่างน้อย Kind of Blue ก็เป็นการรวบรวมนักดนตรี Jazz ในแต่ละเครื่องดนตรี ไม่ว่าจะเป็น John Coltrane และ Julian Edwin “Cannonball” Adderley ที่มาร่วมอัด Saxophone
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง John Coltrane ที่ Miles Davis เจาะจงเชิญเขาให้มาอัด Kind of Blue
ทำให้โลกได้มี “อัลบั้มยอดเยี่ยม” ที่นักวิจารณ์เพลงทั่วโลกต่างยกย่องให้เป็น “อัลบั้ม Jazz ที่ดีที่สุดในโลก”
นอกจาก John Coltrane และ Cannonball Adderley ที่มาเล่น Saxophone แล้ว ยังได้ Bill Evans กับ Wynton Kelly เล่น Piano, Paul Chambers เล่น Double Bass และ Jimmy Cobb รับหน้าที่กลอง
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Miles Davis อัด Trumpet ทุกเพลงด้วยตนเอง
จากรายชื่อนักดนตรีทุกคน ทำให้ในภาพรวม ไม่มีใครสามารถปฏิเสธคุณภาพของ Kind of Blue ไปได้เลย
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง อย่างที่บอกไปในตอนต้น แม้แต่ผู้มิได้นิยมชมชอบ Jazz ก็สามารถเพลิดเพลินไปกับ Kind of Blue ได้อย่างไม่ยากเย็น
Kind of Blue จึงนอกจากจะเป็นอัลบั้มที่ได้รับการยกย่องว่า “ดีที่สุดในวงการเพลง Jazz” แล้ว
ยังอาจถึงขนาดเป็นถึง “อัลบั้มเพลงที่ดีที่สุดในโลก” อีกด้วย!
Modal Jazz คืออะไร
Modal Jazz เป็นชื่อเรียก “ยุคสมัย” ที่เหล่านักดนตรี Jazz นำสิ่งที่เรียกว่า Mode มาใช้ในการ Improvise ซึ่งเป็นการบรรเลงที่นักดนตรีแต่ละคนมีการ Improvise ที่แตกต่างกัน
ชนิดที่เรียกว่า “ไม่ได้อิงกับกุญแจเสียง”
ทำให้นักดนตรีก้าวข้ามศักยภาพของตัวเอง!
นอกจาก Modal Jazz จะเป็นชื่อเรียก “ยุคสมัย” อันประกอบด้วย
- New Orleans
- Swing
- Bebop
- Cool Jazz
- Hard Bop
- Modal Jazz
- Free Jazz
- Fusion Jazz
นอกจาก Modal Jazz จะเป็นชื่อเรียก “ยุคสมัย” แล้ว Modal Jazz ยังเป็นชื่อเรียกลักษณะของ “โครงสร้างทางดนตรี” มากกว่าจะเป็น Style หรือประเภทของ Jazz
เพราะ Modal Jazz มาจากรากศัพท์คำว่า Mode ซึ่งหมายถึง Scale เสียงต่างๆ ในทางดนตรี
เพราะการใช้ Mode แตกต่างกัน ย่อมให้ความรู้สึก และผลลัพธ์ที่แตกต่างกันเสมอ
และเพราะการใช้ประโยชน์จาก Mode ในการ Improvise ไม่เพียงเปิดโอกาสให้นักดนตรีมีอิสระมากขึ้น จากเดิมที่ต้อง Improvise บนโครงสร้างของ Chord Progressions หรือ “ทางเดินคอร์ด” แต่เพียงเท่านั้น
ทว่า มันยังทำให้ โฉมหน้าของดนตรี Jazz พลิกรูปลักษณ์ไปจากเดิมอีกต่างหาก
เพราะ Mode ทำให้เกิดความรู้สึกถึง Tonal Center ที่เปลี่ยนแปลงไปนั่นเอง และนี่ก็ทำให้ Jazz ได้รับการยอมรับนับถือ ว่าเป็นดนตรีที่ “ยากแก่การคาดเดา” นั่นเอง
อย่างไรก็ดี Miles Davis ไม่ใช่นักดนตรี Jazz คนแรกที่นำ Mode มาใช้ แต่อย่างน้อยที่สุด Miles Davis เป็นคนแรกที่ทำให้ Modal Jazz เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย
นับตั้งแต่เพลง Milestones ในอัลบั้ม Milestones ที่ออกวางจำหน่ายทั่วโลกในปี ค.ศ.1958 มาจนกระทั่งถึงความสำเร็จทะลุฝ้าของ Kind of Blue อันมีเพลง So What และ Flamenco Sketches เป็นตัวอย่างทางรูปธรรม
คุณูปการที่ Miles Davis นำ Modal Jazz มาเป็นแกนหลักของ Kind of Blue ส่งผลให้ Bill Evans และ John Coltrane ได้กลับไปพัฒนาเทคนิคนี้อย่างจริงจังในงานของตนเองในเวลาต่อมา
สิ่งที่ปรากฏชัดเจนคือการที่ Bill Evans เล่น Piano ในเพลง Peace Piece อัลบั้ม Everybody Digs Bill Evans
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง John Coltrane กับการเล่น Saxophone ในเพลง Impressions ในอัลบั้ม Impressions
รวมถึงเพลง My Favorite Things ในอัลบั้ม My Favorite Things
หลังความลือลั่นของ Kind of Blue ทำให้ Miles Davis เดินหน้าเต็มตัวกับ Modal Jazz แม้บางครั้ง Miles Davis จะเลือกผสมผสานดนตรี Jazz กับ Funk ก็ตาม
อย่างไรก็ดี Miles Davis เดินหน้าเต็มตัวกับ Modal Jazz ด้วยการเปิดทางให้นักดนตรี Solo ผ่านแนวทาง Modal ดังปรากฏในอัลบั้ม In A Silent Way และ Bitches Brew
Kind of Blue กับการข้ามกาลเวลามาสู่ Dolby Atmos
ข่าวล่าสุด ทั้งจากวงการเพลง และวงการเครื่องเสียง ระบุว่า จะมีการนำ Kind of Blue ของ Miles Davis มา Remix เป็นระบบ Dolby Atmos
Dolby Atmos คือ ระบบเสียงที่มาพร้อมคุณสมบัติการถ่ายทอดเสียงได้ 360 องศา (รอบทิศทาง) ถอดแบบบรรยากาศจากห้องอัดตรงสู่หูผู้ฟัง ไม่ว่าจะเป็นเสียงรอบข้าง หรือแม้แต่เสียงเหนือศีรษะ ได้อย่างสมจริง
โดย PMC Loudspeakers แบรนด์ลำโพงระดับ Hi-End จากประเทศอังกฤษได้นำ Kind of Blue ของ Miles Davis มา Remix เป็นระบบ Dolby Atmos
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เพลง Flamenco Sketches ที่โด่งดังคับฟ้า และชนะเลิศรางวัล Grammy มาทำใหม่
ซึ่งทางวิศวกรของ PMC Loudspeakers ได้ทำการ Remix อัลบั้ม Kind of Blue ที่สตูดิโอระดับตำนานอย่าง Capitol Studios ในเมือง Los Angeles
โครงการนี้เริ่มต้นจาก Flamenco Sketches ได้ถูกนำไป Remix เมื่อปีกลาย
ทำให้ Maurice Patist ประธานกรรมการฝ่ายการตลาดของ PMC Loudspeakers เกิดไอเดียดี ๆ และเสนอให้ Remix อัลบั้ม Kind of Blue ทั้งหมด (Kind of Blue มีทั้งหมด 6 Tracks) ให้เป็น Dolby Atmos
โดยทางทีมงาน และครอบครัวของ Miles Davis ได้ทำการรวบรวม Reel ต้นฉบับ ที่ออกกับค่าย Legacy Recordings ของ SONY มาทุกเพลงเพื่อดำเนินโครงการ นำโดย Maurice Patist และ “ทีมวิศวกรเสียง” ของ PMC Loudspeakers
Peter Thomas ผู้ก่อตั้ง และเจ้าของ PMC Loudspeakers กล่าวว่า โครงการนี้จะจัดทำด้วยความเข้าใจในสิ่งที่ Miles Davis ต้องการสื่อสารออกมาอย่างลึกซึ้ง และครบถ้วน
ทุกคนที่ PMC Loudspeakers กำลังหลงใหล Kind of Blue เป็นอย่างมาก
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กระบวนการ และขั้นตอนที่ถูกต้องของการทำสำเนาเพลง และการตีความอย่างใกล้ชิดในด้านความคิดของศิลปิน
ทั้งนี้ เมื่อครอบครัวของ Miles Davis ได้ฟังต้นฉบับ Remix อัลบั้ม Kind of Blue แล้ว พวกเขาได้กล่าวถึงผลงานชิ้นนี้ว่า นี่คือ Kind of Blue แบบที่ควรจะเป็น
Kind of Blue ระบบ Dolby Atmos ได้ถูกเปิดให้สาธารณชนฟังครั้งแรกที่งาน High End Munich 2019 ซึ่งเป็นงานจัดแสดง และเปิดตัวเครื่องเสียงระดับ Hi-End ของยุโรป
ก่อนที่จะมีการเผยแพร่ Kind of Blue ระบบ Dolby Atmos ทั่วโลกต่อไป โดยรายได้ส่วนหนึ่งจะมอบให้ครอบครัวของ Miles อีกด้วยครับ
